De aankomende release van zijn nieuwe album ‘Stoffig’ is een mooie aanleiding om de loopbaan van frisse veteraan Yila eens stevig onder de loep te nemen. Waar komt de rapper vandaan? En waar wil hij naartoe?
27 september 2021, Wouter Greven
Een jongetje van 14 in de Heeg, de Maastrichtse wijk gelegen op een heuveltje. Iedere vrijdagavond, als moeder gaat salsadansen, verenigen zich bij hem thuis de Hillside Smokers, een groep jonge rappers met alter egos als BtheB, Djamel, ZjoZzie. Ze noemden het de Friday Night Freestyles. De jongen in kwestie – je snapt het al – is Jelle Weijers (31), nu beter bekend als Yila.
Rappen was, en dat geldt voor veel jongeren, de ideale uitlaatklep na een roerige jeugd. In plaats van richtingloos op straat hangen en de eindjes aan elkaar knopen, ontstaat er plotseling een positief en gemeenschappelijk doel om naartoe te werken. Van de straat naar de studio, en weer terug; van overleven naar beschrijven hoe je overleefde. Naast maken was hiphop luisteren natuurlijk ook een uitvlucht. Of, misschien nog wel beter, een goedkope vakantie. Voor wie gaat de zon niet schijnen als je luistert naar West Coast-hiphop als 2Pac, Snoop en MacDre? Zeker in een stad met zoveel zonnige waterkanten als Maastricht.
Het is een zonnige vrijdagochtend in Flencious, een ‘urban bistro’ in hartje Maastricht en het is onmogelijk om niet meegenomen te worden naar die tijd, zo aanstekelijk vertelt Yila.
Goed, het begon dus onschuldig, maar al vrij snel sloeg Yila een meer serieuze weg in. Aangestoken door het succes van Maastrichtse rapveteranen Pikkatrillaz en de Nachtploeg, de rapformatie van zijn broer Jules, wilde hij zelf ook een album maken. ‘Leven tot het Einde’ zag het licht in 2011, met een releaseparty in jeugdsoos De Flits in de Heeg (“Big up Paul”, de man die toentertijd veel mogelijk maakte). Rond die tijd ontstond er echt een scene in de Flits. Voortbouwend op de legendarische Rechtstreeks uit het Zuiden-feestjes van de Pikkatrillaz werden er talloze opkomende artiesten geboekt zoals Hef en Het Verzet. Heerlen en Sittard merkten de Heeg op en begonnen mee te luisteren. En omgekeerd. Het bleek het begin van een connectie die nog steeds bestaat.
De gouden driehoek
Dat is precies waar de kracht van Zuid-Limburg als hiphopprovincie ligt, zo legt Yila uit: de onderlinge verbondenheid. In tegenstelling tot, bijvoorbeeld, voetbalfans, is er sprake van respect en bewondering tussen de drie Zuid-Limburgse steden. Zo werkt Yila samen met Sittardenaren Blanke Roy en Tenshun, Heerlense rapper Dookie (van Het Verzet), maar ook met de Maastrichtse rapper $keer&Boo$. Tuurlijk, iedereen vertegenwoordigt zijn eigen plek en rapt over de realiteit in zijn of haar stad, maar tegelijkertijd vertegenwoordigt iedereen ook het grotere plaatje: de zuidelijkste, meest afgelegen provincie van het land.
Het wordt ingewikkelder als je inzoomt op de steden zelf. Neem bijvoorbeeld Maastricht als hiphopstad. De scene is van zichzelf vrij gesloten en ondervindt als gevolg problemen bij het zoeken van aansluiting bij culturele instituties. Andersom is dit ook het geval: de instituten springen liever niet in het diepe voor wat uiteindelijk toch een subcultuur is. Zeker in zo’n chique stad als Maastricht. Heerlen is weer een ander verhaal. De voormalige mijnwerkersstad speelde slim in op haar identiteit en besloot te investeren in de straatcultuur, zichtbaar in de vele graffitiwerken maar dus ook in een sprankelende hiphopcultuur.
En dus gingen jonge Maastrichtenaren als Yila een decennium geleden zeker twee keer per maand naar Heerlen. Ook daar diende zich een probleem aan: Limburg kent geen nachttreinen. Yila herinnert zich nog dat ze met dertig Maastrichtenaren, na een optreden van Rico en Sticks van Opgezwolle, naar het station moesten rennen om de laatste trein te halen. Dat terwijl buiten de Nieuwe Nor, als vanouds, nog gerapt en over hiphop gepraat werd. Juist dat zijn de plekken waar samenwerkingen, ideeën en vaardigheden ontstaan. Momenteel is zo’n broedplek zoek, geeft Yila aan. Of, zo denkt hij hardop, zit hij gewoon minder in de scene?
Hoe dan ook is er nog een hoop te winnen in de binding tussen hiphopscene en de lokale instituties. Yila oppert het idee van straatwerkers, die, bijvoorbeeld vanuit Pop in Limburg, naar poppodia, oefenruimtes of straathoeken gaan om te kijken: hoe werkt het eigenlijk? En dat weer terugkoppelen. Of, zo werpt Pop in Limburg terug, iemand die naar Maastrichts skatepark De Griend gaat om daar een cypher te starten, om maar iets te noemen. Yila ziet het wel zitten. Bovendien is deze rol – dus de brug vormen van subcultuur naar mainstream – een rol die hij ook wel voor zichzelf weggelegd ziet. Zijn aanstekelijkheid liegt er in ieder geval niet om.
Een nieuwe inslag
Terug naar de loopbaan van Yila. Na zijn middelbare school begon hij aan een particuliere opleiding tot studiotechnicus in Rotterdam. Dat houdt in dat je leert mixen en masteren, vaardigheden waarmee je een eigen sound kunt creëren. Niet veel later – 2010 – kwam hij in contact met BMB, een jonge rapper uit Daalhof. Hun partnerschap leverde een hele hoop optredens op. Hun stijlen waren mooi in balans: was Yila de meer rustige rapper, de sluwe spitter, dan was BMB de hypeman, het vat vol energie. In die tijd leefde Yila zelfs min of meer van optredens, naast het toevallige klusje hier en daar.
Toen BMB in 2013 naar de Rockacademie ging, voor de technische kant van het verhaal, volgde Yila hem. Hoewel hij zijn opleiding muziekmanagement en -educatie op papier nog steeds niet heeft afgerond, heeft het hem veel gebracht, met name vanuit een marketingperspectief. Vroeger, zo stelt Yila, kreeg hij nooit echt veel exposure. Stel je voor: in 2011 perste hij nog CD’tjes van zijn nieuwe album, nu gebruikt hij die CD’s thuis als onderzetters. De industrie is in die zin snel veranderd en de Rockacademie was een effectieve handleiding tijdens die omslag naar een vrijwel volledig digitale muziekmarkt.
In 2016 begon Yila als tourmanager bij rapper Diggy Dex, die getekend is bij Heads Up, het managementbureau van zijn broer Jules. Om de cirkel helemaal rond te maken was Diggy Dex Yila’s leraar tijdens zijn eerste jaar bij de Rockacademie. Toeval bestaat niet.
Stof laten opwaaien
En nu komt er dus een nieuw album, genaamd ‘Stoffig’. Het album doet, volgens Yila, aan als een echo van Blue Note, het label dat medio vorige eeuw de jazzmuziek cool maakte. ‘Stoffig’ herinnert aan de jazzy, fusionachtige, soulvolle muziek van Blue Note, via samples uiteraard. “De nummers zijn lagen van soul”, stelt Yila. De titel is een mes dat aan twee kanten snijdt: er ligt een laagje stof op de inspiratiebronnen, maar tegelijkertijd wil Yila met zijn nieuwe werk het stof doen opwaaien. In lijn met de Blue Note-stijl krijgt het album ook een vinylrelease. Hiervoor kreeg hij een makelaarsregeling van Pop in Limburg toegezegd.
Eigenlijk zit het allemaal mee. Of ja, het belangrijkste is dat Yila het plezier in rappen terug heeft gevonden. Onlangs, tijdens de Week van de Limburgse Popmuziek, trad hij na twee jaar niets doen weer eens op in de tuin van Pop in Limburg. Een oude compagnon keek mee en zag het plezier ervan afspatten. Yila deelt dat gevoel volledig. Hetzelfde geldt overigens voor beats maken. Jarenlang maakte hij geen eigen beats meer, maar nu, na al het werk dat in ‘Stoffig’ is gegaan en de zoektocht langs oude, waardevolle muziek, is de liefde weer helemaal terug.
De vele periodes in zijn carrière hebben Yila veranderd en gemaakt tot de positieve persoon die hij nu is. Hij wil vanaf nu dan ook vooral jongeren helpen en muziek maken die hij leuk vindt. Als hij dat jongetje van 14 uit de Heeg nu tegenkomt, is de boodschap dan ook simpel: doe wat fijn voelt, wat je leuk vindt, en dan komt het wel goed. Hij heeft zichzelf als voorbeeld.
