Tweelingbroers Chris en Stijn Dols (1985), getogen Limburgers in Nijmegen, vormen samen DOLS. Op de nieuwe plaat Veurvaajers, die begin 2022 verschijnt, bezingen de twee de familiestamboom in hun moedertaal. Alsnog is het album, dat een sprekend portret van de Limburgse geschiedenis optekent, ‘Brits georiënteerd’.
18 oktober 2021, Christa Koeyvoets
Album en koffietafelboek
Het is een flink project geworden, het nieuwe indie-folk album Veurvaajers van de gebroeders Dols. Naast de plaat komt er namelijk ook een koffietafelboek van zo’n 275 pagina’s, voorzien van achtergrondinformatie en beelden van fotograaf Roy Soetekouw. De inspiratiebron? De Domela Passie van Meindert Talma, een verhalend album over socialistisch politicus en predikant Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Ook daarbij hoort een boekwerk met teksten. Maar de echte inspiratiebron voor het album is dat natuurlijk niet: dat is de familiegeschiedenis van de gebroeders Dols.
Foto door: Roy Soetekouw
Familiewaarden
Dat het album over de familiegeschiedenis zou gaan, lijkt vanzelfsprekend wanneer Chris Dols vertelt over zijn beroep als historicus. Toch kwam het project hem niet zomaar aanwaaien. Het plotse overlijden van moeder Josine in 2019 bleek een katalysator, vertelt zijn tweelingbroer Stijn. “Chris had daardoor wel vaker indringende gesprekken met onze vader, Bèr. Het bracht alles in een stroomversnelling.” Zijn broer is het daarmee eens. “Als zoiets je overkomt, heb je behoefte aan een houvast. Ook riep het vragen op: wie zijn wij? De geschiedenis vertelt wie we zijn en waar we vandaan komen.” Op zolder bleek een groot familiearchief aanwezig te zijn, waar historicus Chris wel raad mee wist. En zo geschiedde: een plaat met tien tracks over verschillende familieleden uit de stamboom.
Opa Antoon Peter
Waar begin je, als je een album over je stamboom wil maken? Stijn geeft aan dat de muziek begon bij de opa van de twee, aan vaderskant. Over deze voorvader Antoon Peter (1925) zijn uiteindelijk vier nummers geschreven, waaronder Instituutskèndj. “Hij had een hele wonderlijke levensloop,” weet Stijn. Antoon wist zich los te maken van het voorbestemde arbeidersleven in de Maastrichtse Sphinxfabrieken. Toen zijn moeder jong overleed, werd hij ondergebracht bij de broeders, die hem naar de ambachtsschool stuurden. Chris: “Als je vroeger voor een dubbeltje geboren werd, kon je daar moeilijk een kwartje van maken. Maar in zijn eeuw werd het mogelijk – met geluk en hard werk — om een nieuw leven op te bouwen.” Uiteindelijk ontpopte de grootvader van de Dols tweeling zich tot meester-meubelmaker in het Maastrichtse Wyck, vorst van carnavalsvereniging De Keemeleers alsook politicus.
Chris zegt bij het project veel te hebben gehad aan het familiearchief op zolder. Chris: “Onze vader bleek in zijn jongensjaren al eens op wat papier een stamboom te hebben gemaakt. De namen van de voorouders waren daarmee al bekend. Van daaruit was het verder inkleuren, en dan komt het wel van pas als je historicus bent.” Zo vond Chris een foto van zijn voorvaders in de Raamstraat in Maastricht rond 1928, toentertijd deel van een arbeiderswijk zoals je ze ook in Engeland zag. “Dat was niet de goudkust, dus de kans was groot dat ze hulp behoefden van de gemeente. Daar bleken inderdaad documentatiestromen van te zijn.” Daarmee kon het tweetal flink vooruit. Volgens de tweeling is er één element dat je bij elke voorvader terugziet: pogingen om het leven naar je hand te zetten dankzij hard werk. “Pa zei altijd: werk hard, let op waar je je geld aan uitgeeft,” vertelt Chris. “Nu realiseer je waar dat vandaan komt.”
Gesproken brief
Het blijft veel gissen over de emoties die de Dols-voorvaders beleefden, omdat dat natuurlijk niet in officiële documenten is vastgelegd. Lastig, want juist emotie is wat muziek tot muziek maakt. Ook hier bood het familiearchief echter een bijzonder houvast. Stijn vertelt hoe pa Dols met een oude kartonnen schijf kwam aanzetten. “Daarop stond een gesproken brief van oma aan opa uit 1947, toen zij rond de achttien was. Dichter bij het verleden kun je niet komen.” Chris legt uit: “Opa vocht in Indonesië in de onafhankelijkheidsoorlog. Oma stuurde hem een voice message avant la lettre.” In dit bericht, die als soundscape is gebruikt op het einde van de track Instituutskèndj, vertelt Annie van de Wiel aan haar toekomstige echtgenoot hoezeer ze hem vanuit Maastricht mist. Met de woorden “Iech hoep dat iech dich trök krijg zo’esse mich verloate hubs” uit de mond van oma Dols wordt Veurvaajers emotioneler dan voorstelbaar.
Foto door: Familiearchief Dols (Susteren)
Waar het begon
Met de plaat is het niet de eerste keer dat de tweeling over persoonlijke onderwerpen musiceert. Het werk van DOLS blijft namelijk altijd dicht bij huis. Chris: “Wij zijn geen Paul McCartney, we kunnen niet zomaar over wat dan ook een liedje schrijven. Het gaat altijd over ons en wat ons bezighoudt.” Stijn, in reactie daarop: “Nu maak je een parallel met Paul en John. Lennon schreef over zijn gevoel, en McCartney over koetjes en kalfjes.” Dat de twee The Beatles als voorbeeld gebruiken, is geen verrassing. Chris: “Onze moeder draaide daar toen we klein waren altijd platen van. Niet alleen dat: ook Oasis… The Veils. De hele Britse hoek heeft ons gevormd.” Dat hoor je nog steeds terug in de muziek van de twee.
Foto door: Pim Gal
Muziek werd de tweeling misschien wel met de paplepel ingegoten, toch raakten beide mannen tot voor enkele jaren geleden nooit een instrument aan. Pas in 2014 pakten ze kort na elkaar het gitaarspelen voor het eerst op. Samenwerken was niet meer dan logisch, want: “Dols is niet Dols, als niet allebei de boys erin zitten.” Ook hier vallen de twee weer terug op hun inspiratiebronnen, blijkt als Chris zijn gedachten deelt over de samenwerking. “Wij zijn niet zoals de gebroeders Gallagher, we slaan elkaar de koppen niet in.” In plaats daarvan is het passen en meten wie wanneer tijd en inspiratie heeft, want beiden combineren banen en gezinsleven met deze passie. Ditmaal, met Veurvaajers, kwam veel werk van Chris’ kant. De historicus had in 2019, bij de aanvang van de albumontwikkeling, nog geen kleine rondlopen. Stijn, die door zijn tweelingbroer ‘Stien’ of ‘Stino’ genoemd wordt, wel. Daarom vulde hij zijn broer waar het kon aan in het productieproces. Ook zong hij een van de tracks in.
Foto door: Pim Gal
Makersregeling
Het duo ontving onlangs van Pop in Limburg een bijdrage uit de Makersregeling, een financiële steun voor muzikanten die hun carrière verder willen ontwikkelen. Chris: “Dat heeft ons op een cruciaal moment een zet in de rug gegeven.” De bijdrage gaat bijvoorbeeld naar het masteren van de nieuwe plaat. Tot nu toe werd dat onder handen genomen door de tweeling zelf, met behulp van vrienden — maar nu wordt er professioneel uitgepakt door Wessel Oltheten. Hij werkte al met grote namen als DeWolff en Anne Soldaat. De regeling betekent echter meer dan alleen geld. Chris: “Het is ook een erkenning, muzikaal gezien. Het vertelt ons: waar jullie mee bezig zijn, dat mag er best zijn.” Ook op een educatief niveau voegt de Makersregeling toe aan DOLS. Stijn: “Muziekmaken is een leerproces, en nu krijgen we grote steun van mensen die daarmee hun sporen verdiend hebben.”
Foto door: Roy Soetekouw
Wat de toekomst in petto heeft voor DOLS? Binnenkort staan ze in het voorprogramma van een artiest waar de tweeling als jonge jongetjes al heenging, hoewel verdere details daarvan nog strikt geheim zijn. Chris: “We proberen daar een officieuze release-show van te maken.” Daarnaast hopen de twee in de loop van het jaar veel te ‘speulen’. En… daarna een vervolgplaat, als er weer tijd en ruimte voor is. Stijn vertelt vastberaden dat die zeker niet weer over voorvaders zal gaan. “We hebben geen omlijnd masterplan, maar maken gewoon wat we mooi vinden. We zien wel waar het schip strandt.”
