Sinds eind afgelopen jaar heeft de Muziekgieterij in Maastricht, naast een compleet nieuw gebouw, ook een eigen productiehuis. Naam? ‘M-PX’. Toon? Ambitieus. De creatieve geesten achter ‘M-PX’? Lea Lomans, Rob Driessen en Ingmar van Wijnsberge. Pop in Limburg ging met hen in gesprek.
Schrijver: Wouter Greven
Va lrechts naar links: Rob Driessen, Lea Lomans en Ingmar van Wijnsberge – Foto: Harry Heuts
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: de muzikale bottom-up-benadering van ‘M-PX’ ontbrak tot nu toe volledig in Maastricht. Vrijwel iedere grote stad heeft al sinds de jaren zestig en zeventig een poptraditie, inclusief de creatieve scenes die hier inherent aan zijn. Neem Paradiso in Amsterdam, Tivoli in Utrecht en Doornroosje in Nijmegen. Maastricht staat in dit opzicht al sinds de jaren tachtig droog, geeft Rob Driessen al vroeg in ons gesprek aan. “Je had de Kombi, waar legendarische bands optraden, maar toen zij hun deuren sloten is de scene eigenlijk een beetje in het water gevallen. Ja, je had nog wat oefenruimtes in Bosscherveld, maar als je daar stond te repeteren dan kon je geen snaar meer aanslaan door de kou.”
Niet alleen is de nieuwe Muziekgieterij goed geïsoleerd, er is ook een hele keur aan middelen (waaronder een state-of-the-art studio) en kennis aanwezig om daadwerkelijk uit te groeien tot die nieuwe muzikale broedplek van Maastricht en Euregio. Heel recentelijk ging de naam ‘M-PX’ (een internationaal toegankelijke afkorting van ‘Muziekgieterij Productions’) zelfs rond in het landelijke nieuwscircuit. Omdat DeWolff en The Grand East door het Corona-virus verplicht waren om hun Europese tournee af te zeggen, besloten ze in samenwerking met ‘M-PX’ een optreden live uit te zenden. Het is een turbulente periode voor culturele instellingen, bands en publiek. Dit optreden diende als een hart onder de riem; cultuur als verbinding in crisistijd. Hoe dan ook is het functiepakket van ‘M-PX’ buiten crisistijd natuurlijk een stuk omvangrijker.
De jeugd als fundament
De activiteiten van M-PX zijn grofweg in twee categorieën onder te verdelen. Het fundament is ‘M-PX School’, een platform bedoeld om muziek onder de aandacht te krijgen bij jongeren. Dit kan verder onderverdeeld worden in fase 1 (basisschool) en fase 2 (voortgezet onderwijs). Dit alles wordt gecoördineerd door Lea Lomans – afgestudeerd vakdocent Muziek aan het Conservatorium, nu naast de Muziekgieterij ook werkzaam bij het Conservatorium. Zij struint nu Maastrichtse en Heuvellandse scholen af. Fase 1 houdt in dat ze minimaal tien weken naar een school gaat om geïnteresseerde kinderen van de verschillende instrumenten te laten proeven en ze te tonen wat mogelijk is in een traject van slechts tien weken. Dezelfde kansen gelden uiteraard ook voor een potentiële Armin van Buuren of Afrojack.
Afgelopen december vond de eerste showcase plaats in de kleine zaal van de Muziekgieterij. Het publiek bestond uit nieuwsgierige klasgenoten, ouders en opa’s en oma’s. “Eén groot feest”, zo stelt Lomans. “Rookmachines, belichting, alles erop en eraan. Moet je je voorstellen: kinderen uit groep 5 die veel te enthousiast op een of ander hardcore-nummer staan mee te springen. Echt heerlijk om mee te maken. Je ziet echt de kick bij die kids.”
Veel kinderen komen op Lomans af met de vraag of ze dit vaker mogen doen. “Dat is natuurlijk ook de bedoeling van fase 1 – een muzikaal zaadje planten bij de jeugd.” Er is hoe dan ook sprake van winst: waar veel kinderen normaliter niet in aanraking zouden komen met muziekinstrumenten, gebeurt dat nu wel. Lomans: “We kunnen dankzij de subsidie van het Elisabeth Strouven-fonds deze muziekeducatie gratis aanbieden. Scholen hebben natuurlijk ook maar een beperkt budget om te besteden aan kunst en cultuur.”
Als het fundament voor een vruchtbare muziekcultuur eenmaal is gelegd, ontstaan er idealiter een stuk meer middelbare schoolbandjes. Een van de taken van ‘M-PX School’ is verbinden. Lomans: “Als je leraren op middelbare scholen vraagt naar interessante bandjes dan zullen ze voornamelijk wijzen naar de vele singer-songwriters die actief zijn. Wij moeten dan faciliteren. Hij woont aan die kant van de Maas, hij aan de andere, maar jullie vinden wel dezelfde muziek leuk. Probeer eens samen te spelen!”
Twee Maastrichtse bands die zich op dit moment in fase 2 bevinden zijn Daddy Unchained, gespecialiseerd in alternatieve rock en nu-metal, en Curve, een ‘alternatieve indie-rock band’. Lomans benadrukt dat de bereidheid om te werken aan een eigen repertoire in deze fase cruciaal is, met name ook voor de eventuele doorstroom naar fase 3. Indien die doorstroom niet lukt is er echt geen man overboord, aldus van Wijnsberge. “Die bandjes zijn bijna klaar op de middelbare school en je weet hoe dat gaat: zij wil naar de Rockacademie, hij gaat psychologie studeren. Velen bewegen zich in een tegengestelde richting. Dat is ook logisch.”
De slag naar professionaliteit
Voorheen was Ingmar van Wijnsberge werkzaam als labelmanager bij V2 Records. In het kort: hij bedacht de marketing- en promotiestrategieën voor nieuwe releases van bands als Arctic Monkeys en Queens of the Stone Age in de Benelux. In zijn lange loopbaan heeft hij tal van fases meegemaakt: van vinyl naar CD (“ik kan me nog de eerste keer herinneren dat ik een CD zag – wat een ontzettend lelijk product”), van downloaden naar streamen en van post-punk tot grunge tot indierock. Hetzelfde geldt voor partner in crime Rob Driessen, verantwoordelijk voor, bijvoorbeeld, opnames van de eerste Pinkpop-show van Queens of the Stone Age. Driessen heeft veel ervaring in het productionele aspect van muziek. Vanzelfsprekend is de som van hun specialisaties perfect voor fases 3 en 4 van het productiehuis, waarin bands worden klaargestoomd voor een professionele carrière.
Wat houdt fase 3 precies in? Van Wijnsberge: “We zijn geen platenmaatschappij, geen management, ook geen agent, maar we hebben wel ontzettend veel contacten in de industrie. We bieden artiesten als het ware onderdak: ze krijgen een studio tot beschikking, we gaan met ze aan de slag, denk aan een goede bio en sterke bandfoto’s en vervolgens werken we toe naar een release. Vanzelfsprekend brengt ‘M-PX’ die eerste EP dan uit.” Wat volgt is een estafette-idee: na die eerste steun in de rug helpt ‘M-PX’ bij het vinden van geschikte partners voor de toekomst. “Onze kracht is dat we precies weten wat een band nodig heeft om opgenomen te worden door de industrie”, stelt Driessen. “We brengen ze tot daar en een tikje verder. En dan hopen dat ze mee mogen en kunnen.”
Daarnaast is de Muziekgieterij sinds de start van ‘M-PX’ een soort speeltuin voor jonge muzikanten. Driessen: “Er zijn coole repetitieruimtes, een hang-out met twee beheerders, een winkeltje, evenementen voor scholieren, enzovoort. Het is echt een verzamelplek, een broedplek voor jong talent, open van tien ’s ochtends tot half elf ’s avonds, nu zes dagen per week. Iedereen is welkom: een goed initiatief, een singer-songwriter, een goed doel, een school die een presentatie wil laten geven. Het is een broedplek waar jong talent zich thuis kan voelen.”
Foto: Harry Heuts
Terwijl fase 1 en 2 vrij open van karakter zijn, geldt dit niet zozeer voor fase 3. Er zijn grofweg twee mogelijkheden voor een band om toegelaten te worden tot het traject. Driessen: “Vanzelfsprekend kunnen bands doorstromen uit de trajecten van Lea. Daarnaast kunnen wij de bands zelf uitkiezen. We organiseren drie tot vier keer per jaar een evenement genaamd ‘M-PX Presents’ voor bands die wat ons betreft aanspraak maken om artists in residence te worden. Zijn ze daar nog niet klaar voor, dan geven we advies. We zijn er om hen te helpen.” Minimale voorwaarden zijn dat een band eigen nummers speelt en een unieke sound bezit, maar vooral ook de serieuze ambitie heeft om aan hun imago te werken en er veel tijd in te steken. Van Weijnsberge, lachend: “Dat etentje bij oma op zondagmiddag is dan passé, zullen we maar zeggen..”
En fase 4? “Dat is echt een band van het huis, zoals de Limburgse band Geoff Wyld, die de tijd en ruimte krijgen om zich hier volledig te ontwikkelen”, stelt Driessen. Van Wijnsberge vult hem aan: “Een ander mogelijk scenario: er is een management actief, er is een platenmaatschappij gevonden en de band geeft aan hun volgende plaat hier, ’thuis’, te willen opnemen. Nou, dan kunnen ze hier een paar maanden zitten.” Hoe dan ook is ‘M-PX pas net van de grond en moet fase 4 nog in de praktijk gevormd worden; de houding van een platenmaatschappij, bijvoorbeeld, is ook van belang bij het aankleden van dit traject. Veel verschillende posities moeten verenigd worden.
Open luiken
De boodschap is duidelijk: de luiken van de Muziekgieterij zijn open. De nieuwe bottom-up-benadering van ‘M-PX’ maakt dat het poppodium vanaf nu met beide voeten in het culturele micro-universum van de Euregio staat. Bovendien krijgt het poppodium meer naamsbekendheid. Driessen: “Nog steeds weten mensen niet wat de Muziekgieterij is. Dat is wel echt een gemiste kans.” Met name door de educatie-activiteiten van Lomans betreedt een volstrekt nieuw publiek het poppodium. “Opa’s, oma’s, broertjes en zusjes – iedereen vindt de Muziekgieterij leuk na zo’n showcase als in december. De reacties waren heel bijzonder. Eén moeder gaf me een boeketje bloemen omdat haar kind zo blij was thuisgekomen en er kwamen zelfs ouders op me af die het DJ’en wilden oppakken.” What’s next? Een metalband bestaande uit opa’s en oma’s?
Wat zijn de kortetermijndoelen? Driessen: “De wens is dat binnen nu en zes maanden hopelijk alle, of tenminste een of twee bands, zich in het professionele circuit begeven. Een Eurosonic-niveau, zeg maar: voorprogramma’s van grotere bands, nummers op de radio. Daarnaast hoop ik gewoon dat we in een positieve lijn blijven doorgroeien: dat het kanaal (M-PX Channel’, hét online uithangbord van ‘M-PX’ , red.) meer volgers krijgt, maar ook volle repetitieruimtes, populaire events en enthousiaste scholen.” Over één ding is het drietal volstrekt eensgezind: de kinderactiviteiten zijn nu al hoogst succesvol. Ieder blij en geïnspireerd kind is een overwinning op zich. Eén jongeman, zo stelt Driessen, vatte het heel aardig samen. Op de vraag wat nu precies zo cool is aan muziek antwoordde hij “het is zo cool omdat ik mijn gevoelens kwijtraak.” Dat is niet alleen cool, maar soms ook heel erg nodig.
